پیش از این، سفره ایرانی‌ها برنج‌های خارجی که به طرز عجیب و غریبی در حین فرآیند پخت قد می‌کشیدند و به چند سانت می‌رسیدند را دیده بود؛ برنج‌هایی که گاهی «برنج ماکارونی» خوانده می‌شوند. به گفته برخی از واردکنندگان برنج، این دقیقا ماحصل ابتکارات عجیب و غریب چینی‌ها در تولیدات تقلبی خوراکی است؛ برنج‌هایی که هم برنج هستند و هم برنج نیستند. در واقع اینها برنج‌های دانه، برنج‌های خردشده یا به اصطلاح «نرمه» هستند که با استفاده از یک دستگاه که ابتکار چینی‌هاست، با اضافه کردن مواد افزودنی از جمله اسانس و نشاسته و ... تبدیل به برنج‌های دان و «واقعی» می‌شوند.

ساز و کار تهیه این نوع برنج به این شکل است که ابتدا برنج‌ها وارد دستگاه می‌شوند و سپس به خمیری بدل می‌شوند و این خمیر نیز به نوعی قالب‌بندی یا در واقع رنده می‌شود و به این ترتیب تبدیل به برنج‌های «قدبلند» می‌شوند؛ برنج‌های کشیده و قدبلندی که مدت‌هاست راه خود را به سفره‌های ایرانی باز کرده‌اند و درباره قد بلندشان نیز کلی تبلیغ می‌شود.

شاید کمتر کسی از ماهیت واقعی این «برنج‌ماکارونی‌ها» خبر داشته باشد اما نهایتا این محصولات پایشان به ایران باز شده و حالا ایران دارد خودش با وارد کردن دستگاه‌های تبدیل برنج‌های خردشده به برنج دانه، به تولیدکننده‌های این «شبه برنج» تبدیل می‌شود!

به تازگی آگهی‌های فروش این دستگاه‌ها در فضای تجاری ایرانی راه پیدا کرده‌اند و چندین و چند دستگاه آن به فروش رسیده و کارگاه‌هایی نیز کار خود را در نزدیکی کرج آغاز کرده‌اند. به نظر می‌رسد که این «جادوگری» به قدری پرسود است که به تازگی میزان واردات برنج شکسته به ایران افزایش چشمگیری یافته است.

به گفته برخی از ناظران، این برنج‌های به دست آمده از خمیر با قیمت حدود کیلویی ۵ هزار تومان وارد بازار شده‌اند؛ در حالی که قیمت خرید دولتی برنج در استان گیلان، کیلویی ۶۲۰۰ تومان است و برنج نرمه یا خرده‌برنج، قیمتی حدود کیلویی ۱۲۰۰ تومان دارد و برنج‌های ایرانی نیز با قیمتی بین کیلویی ۷ تا ۹ هزار تومان به فروش می‌رسند.

یکی از فروشنده‌های دستگاه‌های تبدیل «خرده‌برنج» به «برنج دانه» درباره این دستگاه و محصولات نهایی آن می‌گوید: قیمت دستگاه حدود ۱۱۰ میلیون تومان است و تنظیم دستگاه برای تولید محصول نیز ۳۰ میلیون هزینه دارد. ما دستگاه را در محل کارگاه شما تحویل می‌دهیم. الان یک دستگاه آماده داریم اما برای وارد کردن دستگاه از چین حدود دو ماه از لحظه سفارش تا تحویل، زمان لازم است. این دستگاه ساخت چین است و قطعات اصلی آن مثل موتور و غیره ساخت آلمان و ما آن را تا سه سال گارانتی می‌کنیم. ما تا حالا چند دستگاه فروخته‌ایم و هیچ مشکل قانونی تا به حال نداشته‌ایم و وزارت بهداشت هم محصول را تایید می‌کند. شما هم برای اینکه مطمئن باشید مشکلی پیش نمی‌آید، می‌توانید روی محصول بنویسید برنج فرآوری‌شده یا برنج ویتامینه اما به هر حال هیچ مشکلی وجود ندارد. محصول نهایی هم بسیار شبیه برنج واقعی است که کسی نمی‌تواند بفهمد برنج نیست. بوی برنج می‌دهد و قیافه‌اش درست مثل برنج است. خمیر اولیه خیلی شبیه نیست اما وقتی محصول نهایی را نگاه می‌کنید هیچ فرقی با برنج ندارد.

حال که به لطف دستگاه‌های چینی می‌توان از یک خمیر برنج ساخت، سوال اصلی این است که آیا نظارتی بر کارگاه‌های تبدیل برنج خرده به برنج دانه وجود دارد؟ آیا تنها ماده‌ای که در این خمیرها وجود دارد خرده‌برنج است یا مواد افزودنی غیرمجازی نیز به آن اضافه‌ می‌شود؟

به تازگی وزارت بهداشت با نام بردن از چندین نمونه برنج خارجی، آنها را سمی و غیرقابل مصرف اعلام کرده است. پیش‌تر نیز مجلس درباره مسموم بودن برخی از ارقام برنج خارجی از جمله برنج‌های هندی اظهار نظر کرده بود اما هیچ‌گاه منشاء این آلودگی و احتمال اینکه این برنج‌ها واقعا برنج نباشد، مطرح نشده است.

حتی مقام‌های رسمی ایران از برخی نام‌های تجاری بسیار معروف نام برده‌اند و آنها را حاوی سرب و آرسنیک عنوان کرده‌اند اما هیچ‌گاه به طور قطعی گفته نشده است که منشأ این سرب و آرسنیک در برنج‌ها چه بوده است!