دی ماه، در ایران کهن، چهار جشن را در بر داشت : نخستین روز ماه دی و روزهای هشتم، پانزدهم و بیست وسوم
در حال حاضر، از این چهار جشن تنها شب اول دی ماه، یا شب یلدا، را جشن می گیرند.  یعنی آخرین شب پائیز، نخستین شب زمستان، پایان قوس، آغاز جدی و درازترین شب سال

واژه یلدا به معنی ولادت است. ولادت خورشید ( مهر، میترا ) و رومیان آن را ناتالیس انویکتوس یعنی روز تولد ( مهر ) شکست ناپذیر نامند.  زایش خورشید و آغاز دی را، آیین ها و فرهنگ های بسیاری از سرزمین های کهن آغاز سال قرار دادند، به شگون روزی که خورشید از چنگ شب های اهریمنی نجات می یافت و روزی مقدس برای مهر پرستان بود.  آیین و جشن شب یلدا و یا شب چله بزرگ، تا به امروز در تمامی سرزمین کهنسال ایران و در بین همه قشرها و خانواده ها برگزار می شود

 در گذشته مردم مهدی آباد شب یلدا در خانهً بزرگ خانواده گرد می آمدند. در شروع فصل زمستان، دور کرسی نشستن و تا نیمه شب میوه و آجیل و غذا خوردن و به فال حافظ گوش کردن از ویژگی های شب یلدا است که در روستای مهدی آباد هم این آیین کم و بیش با سنت خاص خود انجام می شد.

بدون شک برای جوانان نسل امروز کرسی گذاشتن و دور کرسی نشستن نیاز به توصیف دارد. امروزه ، کرسی و فرهنگ مربوط به آن کم کم به دست فراموشی سپرده شده است. البته هنوز هم می توان در بعضی خانه های روستا کرسی پیدا کرد ولی کرسی ها هم دیگر برقی شده اند و خبری از کرسی آتیشی قدیم که با زغال گرم میشد نیست. کرسی هایی که همیشه به خاطر آتش زغال آن جورابهایمان سوراخ بود. زمستانها، استفاده از کرسی برای گرم کردن خانه و دور کرسی نشینی معمولا با شروع سرما آغاز می شد و تا پایان چلهً بزرگ - و در برخی خانواده ها تا پایان چلهً کوچک - ادامه داشت.
برای شب یلدا، خوراکی خاصی وجود ندارد ولی امروزه هندوانه به صورت نمادین جای خود را در این شب باز کرده است.  خوراکی های ویژه شب یلدا میوه های فصل تابستان چون خربزه، هندوانه، انگور، انار، سیب، به و ... است. میوه هایی که می بایستی در این شب تمامی آنها بجز سیب و به خورده شود و چیزی برای فردا، یعنی فردای زمستان باقی نماند. مرسوم بود که میوه هایی را که شب یلدا بر آن می گذشت نمی خوردند.  
قدیم الایام  خربزه و هندوانه و انار را در انبار گندم می گذاشتند و انگور را یا همچنان که بر درخت بود، در کیسه ها می کردند و یا در جایی خنک به بند می آویختند. و در شب یلدا تمامی آنها می بایستی خورده شود. 

آجیل و شب چره که شامل دانه هایی چون گندم و نخود برشته، تخم هندوانه و کدو، بادام، پسته، فندق، کشمش، انجیر و توت خشک است، در بسیاری از شب نشینی ها، مهمانی ها و گردش ها فراموش نمی شد. ولی در شب یلدا می بایست سر سفره باشد.
یکی از رسم های شب یلدا، فال حافظ گرفتن است. البته من در خصوص خواندن فال حافظ در شب های یلدا بین مردم مهدی آباد چیزی ندیده و نشنیده ام.
امیدوارم این جشن و آیین به عنوان گوشه ای از نمودهای فرهنگی و قومی و تاریخی این مرز و بوم، به دست فراموشی سپرده نشود  و شما هم در این شب به یاد کسانی باشید که دوستتان داشتند و اکنون کنار شما نیستند

مطلب ارسالی آقای مهدی رمضانی:

شب یلدا شب بزم و سرور است      شبی طولانی و غمها بدور است
  شباهنگام تا وقت سحرگاه          بساط خنده و شادی چه جوراست

آقو ما پارسال شب یلدا دعوت بودیم به ما گفتن
داری میای یه هندونه بگیر…آقو مام یه هندونه ای گرفتیم رفتیم
تا رسیدیم اینا هندونه رو شیکستن رنگش عین گچ سفید بود!
ینی ای 89تا مهمون ریختن سرمون مارو به حد مرگ زدن!
ها ها ها…داغونم کردن…آقو آخر شب شد گفتن بیاین یه فال حافظ
هم بگیریم نوبت ما شد،نیت کردیم،کتابو وا کردیم دیدیم
نوشته “خوشگلا باید برقصن…خوشگلا باید برقصن!”…آقو از اوجایی که
تقدیرمون این بود 4ساعت و نیم رقصیدیم مهره 12و13 کمرمون جا به جا شد
کبدمون از این جا به جایی غافلگیر شد همکاریشو با سایر اعضا قطع کرد
هپاتیتW گرفتیم مُردیم!ها ها ها…رفتیم اون دنیا ای “حافظ” مارو تو برزخ گیر آورد
انقد مارو زد انقد مارو زد که یه بار دیگه هم مُردیم!…آقو دوباره که برگشتیم
دیدیم میگن سوالای شب اول قبر لو رفته از اوجایی هم که ما تنها کسی بودیم
که 2بار مُرده شدیم تنها مظنون ماجرا اینم به پروندمون اضافه شد
نامه اعمالمونو دادن دیدیم از 20 شدیم 0.25…آقو روح پدر خدابیامرزمون اومد
ای کارنامه رو دست ما دید با کمربند افتاد به جونمن!
ها ها ها…ینی چنان شخصیتی از ما خورد شد جلو سایر ارواح که نگو

شب شما به شیرینی هندوانه
خندتون مثل پسته
و عمرتون به بلندی یلدا
شب یلدا مبارک...